Is financiële analyse nuttig en zinvol?

De Amerikaanse auteur en onderzoeker William Beaver (Stanford) onderzocht in 1991 of je via een financiële analyse op basis van de externe cijfers zinvolle conclusies kan trekken om meer inzicht te hebben in een onderneming en dus aanbevelingen kan doen, puur gebaseerd op een financiële analyse.

Zijn conclusies komen er in essentie op neer dat je heel omzichtig en voorzichtig dient om te gaan met de verkregen en verwerkte informatie.
Mijn persoonlijke bedenkingen hierbij zijn dat als je vertrekt vanuit de typische en meest gebruikte financiële instrumenten er 3 situaties zijn om de vertaling te maken van het bedrijfsgebeuren naar cijfers, zeg maar de boekhouding of reporting:

1. Meetbaar: De gemeten informatie is objectief, eenduidig en biedt geen ruimte voor interpretatie. Voorbeelden hier zijn de verkopen, de aankoopprijs van de goederen, de betaalde lonen, …
2. Enkel meetbaar via modellen en technieken: de bedrijfsgegevens die dienen te worden gemeten zijn slechts vertaalbaar naar cijfers via meer of minder gesofistikeerde technieken. De cijfers zijn dus slecht een benadering of een inschatting van de werkelijkheid. Voorbeelden hier zijn de geboekte afschrijvingen, de waardering van de voorraden, de waarde van de goodwill,….
3. Niet-meetbaar: heel wat elementen zijn helaas niet meetbaar en komen dus niet tot uitdrukking in de cijfers. Deze elementen kunnen zowel positief als negatief zijn. De link met de 2 voorgaande situaties is er pas na verloop van tijd. Voorbeelden zijn een slechte reputatie, het management dat in opspraak is gekomen, onderzoeksrapporten die belastend zijn…

Het is evident dat een financiële analyse maar een deel van de werkelijkheid is en bovendien vergt het wel wat expertise om de financiële werkelijkheid zelf goed te doorgronden.  Zeker met externe gegevens zoals een balans en een resultatenrekening alleen is het echt uitkijken.

Het (financiële) sleutelbegrip is cash, maar de manier waarop deze wordt berekend is verre van eenduidig en ronduit verwarrend.  In alle handboeken wordt cash (flow) ruwweg gedefineerd als de winst na belastingen + afschrijvingen. Vraag accountants om een definitie en je krijgt dezelfde antwoorden, al zullen ze afschrijvingen wel uitbreiden met elementen zoals waardeverminderingen en provisies.
De misvatting die hierbij ontstaat is dat afschrijvingen dus een element zijn van cashflow. Niets is minder waar. Afschrijvingen hebben geen effect op de cashflow, enkel via de belastingen.
Beaver stel dan ook – terecht – dat de financiële analyse dient te worden aangevuld met andere informatie. In grotere bedrijven gebeurt dit ook effectief, maar in de doorsnee KMO veel minder en kijkt men te eenzijdig naar de cijfers op zich.
De paradox is dat financiële mensen op zich geen uitspraken kunnen doen over het bedrijfsgebeuren, maar natuurlijk wel aandachtspunten en gevaren kunnen detecteren. Je kan uiteraard wel zien of een bedrijf gezond is of (dood)ziek, maar puur financieel kan je de pijn niet in kaart brengen en dus geen oplossingen uitwerken. Oplossingen uitwerken kan enkel in nauw overleg met de mensen die het bedrijf, de markt, de uitdagingen en de opportuniteiten kennen maar zich hierbij wel rekenschap moeten geven van de financiële werkelijkheid en de financiële beperkingen. Op het einde van de dag gaat het immers om…centen.